Ένα σχετικά καινούριο πεδίο σε έξαρση, για τα ελληνικά δεδομένα, είναι ο σχολικός εκφοβισμός, η σχολική βία, το bullying, όπως οι περισσότεροι ακούμε συχνά.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ένα θέμα που χρήζει μελέτης και περαιτέρω έρευνας στην Ελλάδα, καθώς σύμφωνα με τη Wikipedia και με βάση τα αποτελέσματα μιας μελέτης που πραγματοποίησε η Εταιρία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου σε συνεργασία με την Παιδαγωγική σχολή του Α.Π.Θ., το 37% των μαθητών έχει υποστεί κάποια μορφή εκφοβισμού εντός του σχολικού περιβάλλοντος με συχνότητα δύο έως τρεις φορές το μήνα ή και περισσότερο.

Στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες και στην Αμερική το φαινόμενο βρίσκεται σε μεγάλη έξαρση, και για αυτό το λόγο τα τελευταία χρόνια γίνονται όλο και περισσότερες έρευνες σχετικά με το bullying. Το bullying βέβαια εκτείνεται και πέρα από το σχολικό περιβάλλον, σε πολύ περισσότερους τομείς της καθημερινότητας από όσο φανταζόμαστε.

Οι όροι «σχολική βία» και «εκφοβισμός» ορίζουν μια κατάσταση κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την επιβολή, την καταδυνάστευση και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός του σχολείου.

Εμφανίζεται με τη μορφή του λεκτικού εκφοβισμού (κοροϊδία, διακρίσεις, ντροπιαστικά σχόλια), του κοινωνικού εκφοβισμού (διάδοση φημών, καταστροφή προσωπικών αντικειμένων, απομόνωση από την ομάδα), του σωματικού εκφοβισμού (χτυπήματα, σπρωξίματα, κλωτσιές), του ηλεκτρονικού εκφοβισμού (εκβιασμός μέσω Διαδικτύου και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, μέσω μηνυμάτων στο κινητό τηλέφωνο).

Εξακολουθεί να θεωρείται «μαγκιά» το να δείχνεις την υπεροχή σου απέναντι σε κάποιον λιγότερο δυνατό, λιγότερο τολμηρό. Πολλές φορές αυτά τα μηνύματα φτάνουν στα αυτιά των παιδιών είτε από τους ίδιους τους γονείς τους, είτε από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, είτε από το ευρύτερο περιβάλλον.

Συχνότερα θύματα είναι τα αγόρια. Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι πως συχνά οι θύτες έχουν υπάρξει με τη σειρά τους και οι ίδιοι θύματα. Έχουν βρεθεί στην πλευρά του θύματος και γνωρίζουν καλά πώς είναι αυτή η αίσθηση.

Τώρα λοιπόν επιλέγουν να βρεθούν στην πλευρά του θύτη νομίζοντας πως η υπεροχή αυτή έναντι των πιο αδύναμων θα τους ικανοποιήσει. Κατά βάθος όμως και αυτό τους πληγώνει, και η άμυνα που έχουν αναπτύξει θα διαλυθεί αργά ή γρήγορα.

Το να νιώθεις δυνατός μέσα από τέτοιες συμπεριφορές είναι πολύ συχνό, καθώς οι θύτες νιώθουν πως μπορούν να εξουσιάσουν τα θύματά τους, και ίσως αυτό να τους κάνει και πιο δημοφιλείς μεταξύ των συνομηλίκων τους.

Αυτό που ίσως δεν γνωρίζουμε όμως, είναι το αντίκτυπο που έχει το κάθε είδος εκφοβισμού στα παιδιά από νεαρή ηλικία και κυρίως στην εφηβεία. Τα θύματα του bullying βιώνουν τεράστια πίεση και πολύ αρνητικά συναισθήματα.

Όλη αυτή η πίεση, προκαλεί πολύ συχνά στα παιδιά καταθλιπτική συμπτωματολογία. Αρκεί μια προδιάθεση, η οποία θα μετατραπεί σε κατάθλιψη μέσω όλης αυτής της επίδρασης που θα έχει πάνω του ο εκφοβισμός από τους συνομηλίκους του.

Το παιδί αρνείται να πάει στο σχολείο, παρουσιάζει αλλαγή στη συμπεριφορά του, κλείνεται στον εαυτό του, ίσως γίνει επιθετικό και πολλές φορές, προκειμένου να εκτονώσει όλη αυτή την πίεση και το στρες που αισθάνεται λόγω των εκφοβιστικών συμπεριφορών, καταφεύγει στον αυτοτραυματισμό.

«ΜΙΛΑ» είναι το σύνθημα πολλών ομάδων που έχουν αναλάβει δράση για την πρόληψη και την ενημέρωση σχετικά με το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού. Μία τόσο απλή λέξη, που είναι όμως η αρχή για να μπορέσουν τα θύματα να μιλήσουν, να εκφράσουν αυτό που βιώνουν και το αρνητικό συναίσθημα που τους κατακλύζει.

ΜΑΘΗΤΗ – ΜΑΘΗΤΡΙΑ:

Μίλα στο δάσκαλό σου, μίλα στο γονιό σου, μίλα σε ένα κοντινό σου πρόσωπο που εμπιστεύεσαι. Μόνος σου θα είναι πιο δύσκολο, μοιράσου την εμπειρία σου, θα διαπιστώσεις ότι δεν είσαι μόνος και ίσως σε μιμηθούν κι άλλα παιδιά και κάνουν το ίδιο. Δεν φταις εσύ. Εσύ είσαι μοναδικός. Αγάπησε τον εαυτό σου.

ΓΟΝΙΕ & ΔΑΣΚΑΛΕ:

Ανάπτυξε σχέσεις εμπιστοσύνης με το μαθητή. Ενθάρρυνέ τον, ενίσχυσε την αυτοπεποίθησή του. Ανάπτυξε το ομαδικό πνεύμα του, ενίσχυσε την κοινωνική &  συναισθηματική νοημοσύνη του, χειρίσου με απλό, δημοκρατικό και κατανοητό τρόπο οποιαδήποτε κρίση παρουσιάζεται. Να είσαι το πρότυπο υπεύθυνης και κοινωνικής συμπεριφοράς για το μαθητή.